Stap in de wereld die Jos van der Sommen heet

Sandrine van Noort

Jos van der Sommen, een kunstenaar die ik nooit heb ontmoet, maar wel al heel lang denk te kennen. Of verwar ik de naam van de kunstenaar met zijn werk en de door hem geschilderde wereld waarin ik mij professioneel begeef. Zijn schilderijen zijn immers mijn dagelijkse werkelijkheid: de omgeving waarin de wereld van de diplomatie zich beweegt. Zowel de schilderkunstige wereld als die van de diplomatie zullen in eerste instantie naar het inhoudelijke aspect van hun werk verwijzen. Maar beide beroepen zoeken naar een extra ondersteuning. De kunstenaar vertaalt zijn woorden in twee of driedimensionale beelden. De diplomaat gebruikt daar imposante residenties voor, voorzien van indrukwekkende interieurs en kunst. En dit is exact de wereld die Jos van der Sommen verbeeldt in zijn schilderijen. Daardoor schikken de werken zich waarschijnlijk goed in de omgeving van de diplomaat. Er ontstaat onbedoeld een Droste effect. De omgeving herhaalt zich in het schilderij.

Heart of Fire, 2008, Olieverf op doek, 130 x 100 cm (© Peter Cox)

Letterlijk verleidt hij zo de mensen om in zijn wereld te stappen. Kijk je naar een schilderij als “Heart of Fire” dan glip je zo het schilderij binnen en voor je het weet neem je plaats op een lege stoel. Je kijkt om je heen en je ziet een lege tafel met een zilveren schaal. Op het wandtafeltje achter je staat een zilveren theeservies. Een oude meester aan de muur vraagt er om even van dichtbij bekeken te worden. Je loopt langs de gedrapeerde gordijnen en kijkt naar de kristallen kroonluchter. Het is er net iets te koud. Je bent verzeild geraakt in een wereld waar ontvangen wordt, gedineerd wordt en men met geen mogelijkheid het einde van de kamer in beeld krijgt. Kinderen sluipen langs de gasten en hun ouders naar boven. Ondanks de leegte om je heen weet je dat het een dynamische omgeving is waarin je terecht bent gekomen. De stilte voor de storm is haast voelbaar. Je verliest je een moment in de wereld van uiterlijk vertoon. Maar een moment later overvallen je gevoelens als angst, en eenzaamheid. Het is er te groot, te stil en te kil. Het is een spookhuis waarin geresideerd wordt door mensen met een passie voor verleiden, maar die elkaar in alle hectiek zijn kwijtgeraakt. Jos heeft je even laten genieten, maar drukt je daarna direct met de neus op te feiten. Je wilt naar huis!

Philippien Noordam,
Kunstadviseur voor de collectie van het ministerie van Buitenlandse Zaken,
Maart 2010